دوران زندگی حضرت قائم (عج)

امام زمان علیه السلام در نیمه شعبان سال 255هجری قمری متولد شدند (1)
این داستان را مفصل شیخ عباس قمی در کتاب شریف منتهی الآمال آورده است
داستان تولد امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف را شیخ صدوق از حکیمه بنت امام جواد علیه السلام نقل کرده اند (2)
ایشان از همان هنگام تولد به صورت مخفی زندگی می کردندو بعضی عقیده دارند که غیبت صغری از همان هنگام تولد ایشان شروع شده است(3)
شخصی به نام حسن بن ایوب بن نوح نقل می کند ما خدمت امام حسن عسکری علیه السلام در مجلس ایشان چهل نفر حضور داشتند ، امام علیه السلام در آن مجلس که عثمان بن سعید هم حضور داشتند فرمودند: برای این به اینجا آمده اید که از حجت و امام بعد از من بپرسید ، گفتند بله
در این هنگام پسری نورانی همچون پاره ماه که شبیه ترین مردم به امام حسن عسکری علیه السلام بود وارد مجلس شد
حضرت به ایشان اشاره نمودند و فرمودند
این امام شما بعد ازمن و جانشین من در میان شماست فرمان او را اطاعت کنید و پس از من اختلاف نکنید که دراین صورت هلاک می شوید و دینتان تباه می گردد(4)
غیبت صغری از 260 هجری (سال شهادت امام یازدهم) تا 329 هجری، یعنی حدود 69 سال بود و بعد از آن غیبت كبری آغاز می گردد.(5)
در زمان غیبت صغری، نوّاب اربعه با امام زمان ارتباط داشته و مشكلات و مسایل و احكام را با حضرت در میان می گذاردند. این افراد عبارت بودند از:
الف) ابوعمر و عثمان بن سعید عمری؛
ب) ابوجعفر محمد بن عثمان بن سعید عمری،
ج) ابوالقاسم حسین بن روح نوبختی؛
د) ابوالحسن علی بن محمد سمری.
وظایف عمدة نواب خاص پاسخگویی به سؤالات فقهی و مشكلات عقیدتی، اخذ و توزیع اموال متعلق به امام، رسیدگی به وضعیت شیعیان و مبارزه با مدّعیان دروغین كه ادعای بابیت و نیابت و وكالت امام زمان (ع) را داشتند.(6)اما دلیل اینکه حضرت مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف دو غیبت دارند این است که اگر غیبت كبری یكباره و ناگهان رخ می داد، ممكن بود موجب انحراف افكار شود و ذهنها آماده پذیرش آن نباشد. اما گذشته از زمینه سازیهای مدبرانه امامان پیشین، در طول غیبت صغری، بتدریج ذهنها آماده شد و بعد، مرحله غیبت كامل آغاز گردید. همچنین امكان ارتباط نایبان خاص با امام در دوران غیبت صغری، و نیز شرفیابی برخی از شیعیان به محضر آن حضرت در این دوره، مسئله ولادت و حیات آن حضرت را بیشتر تثبیت كرد(7)

منابع
1. شیخ مفید، الارشاد، ص 346؛ فتال نیشابوری، روضه الواعظین، ص 292؛ شیخ طوسی كتاب الغیبه، ص 131.
2.کمال الدین ، شیخ صدوق ، ج 2ص 424-426
3.سیره پیشوایان ، مهدی پیشوایی ص666
4.منتخب الاثر ، ایه الله العظمی صافی ص 355 و ینابیع الموده- شیخ سلیمان قندوزی ج 3ص123-125
5. مهدی پیشوایی، سیرة پیشوایان 673. مرحوم شیخ مفید آغاز غیبت صغری را از سال تولد آن حضرت (سال 255) حساب كرده است (الاًرشاد، ص 346) و با این محاسبه، دوران غیبت صغری، 75 سال می شود طبعاً نظریه مرحوم مفید از این لحاظ بوده است كه حضرت مهدی در زمان حیات پدر نیز حضور و معاشرت چندانی با دیگران نداشته و از نظر كلی غایت محسوب می شده است گویا بر اساس همین ملاحظه است كه محققانی مانند: طبرسی، سید محسن امین، و آیت الله سید صدر الدین صدر نیز آغاز غیبت صغری را از سال میلاد آن حضرت، و مدّت آن را 74 سال دانسته اند (اًعلام الوری، ص 444 - اعیان الشیعه، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ج 2، ص 46 - المهدی،، بیروت، دار الزهرأ، 1398 ه ق، ص 181)
6. مهدی پیشوایی، همان، ص 683 - 689.
7. صدر، سید صدر الدین، المهدی،، بیروت، دار الزهرأ، 1398 ه ق، ص 183 - پیشوای دوازدهم امام زمان، نشریه مؤسسه در راه حق، ص

8. www.askdin.com​